სოციალ-დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის

რომელი ქვეყნები იმართება დღეს მემარცხენე ცენტრისტული პოლიტიკური ორგანიზაციების ან კოალიციების მიერ?

ავსტრალია, ანდორა, ავსტრია, ნიდერლანდები, ბოსნია-ჰერცეგოვინა, ბრაზილია,  ისლანდია, საბერძნეთი, ჩილე, კოსტა-რიკა,  სერბია, ხორვატია, სლოვენია, ეპანეთი, სამხრეთ აფრიკა, ესტონეთი, რუმინეთი და სხვ.

ევროპული ქვეყნების უმეტესობაში პრაქტიკულად რეალიზებულია სოციალ-დემოკრატიის ძირითადი პრინციპები.

პირველი სოციალ-დემოკრატიული პოლიტიკური ორგანიზაციები შეიქმნა მე-19 საუკუნეში გერმანიაში, დიდ ბრიტანათში, საფრანგეთში, ჩრდილოეთ ევროპის ქვეყნებში.

რა სხვაობაა ლიბერალიზმსა და სოციალ- დემოკრატიას შორის?

თანამედროვე ლიბერალიზმი და ნეოლიბერალიზმი აღიარებს ბაზრის სრულ თავისუფლებას, ადამიანთა თანასწორობას მხოლოდ კანონის წინაშე და არა ეკონომიკურ და სოციალურ-კულტურულ სფეროში. ლიბერალიზმი იცავს აბსოლუტურ კაპიტალიზმს და ბაზრის ბატონობას საზოგადოებაზე, მაშინ როცა სოციალ დემოკრატები იღწვიან საზოგადოების ბატონობისთვის ბაზარზე და საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოსთვის, სადაც საზოგადოებრივი სიკეთეები თანაბრად ნაწილდება საზოგადოებაში. ლიბერალიზმი არ სცნობს ეკონომიკის რეგულირებას, სოციალ-დემოკრატია მოწოდებულია დაიცვას საზოგადოება მონოპოლიური ფინანსური ჯგუფების დიქტატისგან. სოციალ დემოკრატები, ლიბერალებისგან განსხვავებით აღიარებენ არა მხოლოდ ინდივიდების თავისუფლებას, არამედ თავისუფლებას დისკრიმინაციისგან, თავისუფლებას საწარმოთა მეპატრონეებისგან ან პოლიტიკური მმართაველებისგან.

რა არის სოციალ-დემოკრატია?

სოციალ-დემოკრატია თანამედროვე პოლიტიკურ სპექტრში მოიაზრება, როგორც მემარცხენე-ცენტრისტული ორიენტაციის მიმართულება, რომლის მიზანია კაპიტალისტური ეკონომიკის სოციალიზაცია და ჰუმანიზაცია, საზოგადოებაში არსებული უთანასწორობის მინიმალიზაცია. თავისუფლების, თანასწორობისა და სოლიდარობის  დამკვიდრება, სახელმწიფოს მხრიდან საბაზრო ეკონომიკის მნიშვნელოვანი რეგულირება და საყოველთაო კეთილდღეობის სახელმწიფოს შექმნა. თანამედროვე სოციალ-დემოკრატები შერეულ ეკონომიკას ემხრობიან.

ევროკავშირი ნატოს ნაცვლად

ევროკავშირი ნატოს ნაცვლად

 2010 წლის 22 07
გასული ორი კვირის განმავლობაში ჩვენს ქვეყანაში ამერიკის შეერთებული შტატების, პოლონეთის, საფრანგეთისა და ევროკავშირის უმაღლესი რანგის წარმომადგენლები იმყოფებოდნენ ოფიციალური ვიზიტით. ყოველივე ეს შეფასებული იქნა, როგორც `მხარდაჭერის ახალი ტალღა”, რაც ხშირად ხელისუფლების მხარდაჭერადაა მიჩნეული. `სოციალ დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის~ მოვუწოდებთ ხელისუფლებასა და საზოგადოებას არ გამოიტანოს ზედაპირული დასკვნები და სიღმისეული ანალიზი გაუკეთოს გამოთქმულ გზავნილებს.

უაღრესად მნიშვნელოვანია, რომ კლინტონის, სიკორსკის, კუშნერის, ეშტონისა და ევროკავშირის სხვა წარმომადგენლების, ასევე ილჰამ ალიევის ვიზიტებისას - ცალსახად გაესვა ხაზი რეგიონში მშვიდობისა და სტაბილურობის უალტერნატივობას.

ჩვენ სახეზე გვაქვს ახალი გეოპოლიტიკური წესრიგისა და ამისათვის მყარი გარანტიების ძიება, იქმნება თვისობრივად ახალი რეალობა, რომლის პირობებშიც მეზობლობის პრინციპზე დაფუძნებული თანამშრომლობა და კოოპერირება განვითარების ერთადერთი გზაა. ქვეყნებს შორის არსებული გარკვეული უთანხმოება და კონფლიქტური ვითარება შესაძლებელია მოგვარებულ იქნას მხოლოდ სამართლებრივი და მშვიდობიანი მეთოდებით და ამასთან ეს არ უნდა გახდეს თანამშრომლობის ხელისშემშლელი ფაქტორი.

სტაბილურობა და მშვიდობა უზრუნველყოფილ უნდა იქნეს პოლიტიკური და არა სამხედრო გარანტიებით. შესაბამისად, უმთავრესი საგარეო პოლიტიკური ორიენტირი უნდა გახდეს ევროკავშირი და არა ნატო. სწორედ ამგვარი ცვლილების პერსპექტიულობის მიმანიშნებელია შემოთავაზება ევროკავშირის `ასოცირებული წევრობის~ შესახებ.

2008 წლის აგვისტოს შემდეგ საქართველოს ხელისუფლება და პირადად სააკაშვილი, განსაკუთრებით ევროკავშირში, განიხილება, როგორც საფრთხე მშვიდობისა და სტაბილურობისათვის. ამიტომ აღნიშნული გზავნილები სწორედ მისგან მოსალოდნელი პროვოკაციების თავიდან აცილებასაც ემსახურება.

აღნიშნული ცვლილებები მსოფლიოსა და რეგიონის პოლიტიკაში ჯერ კიდევ 2008 წლიდან დაწყო და მჭირდოდაა დაკავშირებული გადატვირთვის პოლიტიკასთან, რომელიც ვითარების განმუხტვასა და გამოსავლების ძიებისას ყველა მონაწილე მხარის ინტერესების გათვალისწინებას გულისხმობს. ყოველივე ამის შესახებ `სოციალ დემოკრატებს საქართველოს განვითარებისთვის~ არაერთხელ განგვიცხადებია და სწორედ ამ მიზანს ემსახურება პარტიის მიერ წამოწყებული კამპანია `ვაქციოთ ომი ისტორიად~.

ევროპა და ევროკავშირი იწყებს რეგიონში მთავარი აქტორის როლის შესრულებას. `სოციალ დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის~ მივიჩნევთ, რომ ევროკავშირის როლის ზრდა ჩვენს რეგიონში ხელს შეუწყობს კონფრონტაციის შემცირებას, რაციონალური პოლიტიკის წარმართვასა და საზოგადოების პოლიტიკურ, ეკონომიკურ და სოციალურ განვითარებას, რაც შეუძლებელს გახდის ხელისუფლების მიერ ძალაუფლების უზურპირებას და მოსახლეობის ინტერესების საწინააღმდეგოდ გამოყენებას.

სოციალ დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის

ქართველი მემარცხენე ლიბერალი, ანუ როგორ ჩნდებიან მემარჯვენე-მემარცხენეები

ქართველი მემარცხენე ლიბერალი, ანუ როგორ ჩნდებიან მემარჯვენე-მემარცხენეები


2010 წლის 28 07,

ჩვენს ქვეყანაში, ბოლო დროს, საგრძნობლად იმატა `მემარცხენეთა~ რაოდენობამ. თუმცა, მთლიანად ქვეყნის სახელით ამაზე საუბარი არასერიოზულია, ვინაიდან მოსახლეობის უმეტესობა გადარჩენისათვის ყოველდღიურ ბრძოლაშია ჩაბმული და `ინტელექტუალური~ წიაღსვლებისათვის არც დრო და არც მოტივი არ დარჩენია. ეს ტენდენცია, უფრო ალბათ `საჯარო სივრცის~ იმ მოკრძალებულ ნაირსახეობას ეხება, რომელიც სულ რამოდენიმე ასეული ადამიანისაგან შედგება და ძირითადად ონლაინ რეჟიმში ახერხებს `იდეოლოგიურ თუ ინტელექტუალურ~ მოღვაწეობას.

მემარცხენეთა მომრავლება ბუნებრივია მემარცხენე იდეების პოპულარიზაციას მიგვანიშნებს. ამას კი ალბათ მთელი რიგი მიზეზები აქვს: ულტრამემარჯვენე ხელისუფლების არაპოპულარულობა; მსოფლიოს ფინანსური კრიზისი და მასში დადანაშაულებული მსხვილი კაპიტალისტები; პროგრესისა და `გათანამედროვების~ რომანტიკული ხიბლი და ალბათ უბრალოდ ინტელექტუალური პროგრესიც.

ყველაზე საიმედო, რასაც ამ ტენდენციაში მემარცხენე კაცი დაინახავდა, ალბათ იმ პოტენციალის ზრდაა, რომელსაც `ინტელექტუალური~ მსჯელობებიდან კონკრეტულ მოქმედებებზე გადასვლა და რეალური ცვლილებების განხორციელება შეუძლია. მემარცხენე განწყობების პოლიტიკური ორგანიზებისა და საერთო და ნათელი მიზნისაკენ მიმართვის შანსი, ერთი შეხედვით, დღეს უფრო მეტია. თუმცა, პირადად ჩემთვის არც იმედგაცრუებას დაუყოვნებია.

მემარცხენეობის პოპულარულობის კიდევ ერთი უაღრესად სასურველი შედეგი პოსტსაბჭოთა სტერეოტიპებიდან თავის დაღწევა იქნებოდა, რომელთა მიხედვითაც ნებისმიერი `სოციალური~ ან `კოლექტიური~ ორიენტაცია თუ ქმედება საბჭოთა კავშირში დაბრუნების, დამოუკიდებლობის დაკარგვის და ტოტალიტარიზმში გადავარდნის სინონიმებად განიხილებოდა. მსგავს პროპაგანდას წლების მანძილზე ეწეოდა ხელისუფლება, რომელმაც თავად თითქმის სრულყოფილად მოახერხა საბჭოთა მმართველობითი მეთოდიკის თანამედროვეობასთან ადაპტირება და წარმატებით იყენებს. ხელისუფლებამ, რომელმაც შეცვალა მხოლოდ იდეოლოგია და `ულტრამემარჯვენე ფუნდამენტალიზმს~ ისეთივე უალტერნატივო ჭეშმარიტებად ასაღებს, როგორც `მათთვის საძულველი კომუნისტები~ მარქსისტულ იდეალებს.

ერთი შეხედვით ისეთი სურათი დავხატე, რომ მემარცხენე კაცი უკეთესს ვერაფერს ინატრებს და ისღა დაგვრჩენია ერთიანი ძალებით დავიწყოთ ცხოვრების უკეთესობისაკენ შეცვლა, მაგრამ როგორც ჩანს ამ `მემარცხენეობაში~ არც მთლად ერთნაირი, უფრო სწორად ერთმანეთთან შეთავსებადი გაგებები იგულისხმება.

ვეცდები ზედაპირული მსჯელობითა და საკუთარი დაკვირვებებით მოკრძალებული შეხედულება განვმარტო. დავიწყოთ იმით, თუ როგორ კომპოზიციაშია ყველაზე ხშირად ტერმინი `მემარცხენე~ მოხსენიებული და რა იგულისხმება თითოეულ სიტყვაში.

როგორც ჩანს, პოსტსაბჭოთა სტერეოტიპი მაინც თავისას შვება და ჩვენც თავს მოვალედ მივიჩნევთ სადაც `მემარცხენეს~ ვახსენებთ იქვე ლიბერალიც მოვიხსენიოთ. ასე დამკვიდრდა გამოთქმა მემარცხენე-ლიბერალი (ეს ტერმინი საქართველოში არ შექმნილა, მაგრამ ჩვენთან წარმოქმნის მიზეზებიც სპეციფიური აქვს და შინაარსიც).

როგორ შეიძლება გავიგოთ მემარცხენე-ლიბერალი? პირადად ჩემთვის ლოგიკური იქნებოდა შემდეგნაირი განმარტება: მემარცხენე – როგორც სახელმწიფოს მხრიდან მოსახლეობის სოციალური, პოლიტიკური, ინდივიდუალური და ეკონომიკური უფლებების უზრუნველყოფის აუცილებლობის მომხრე, რომელიც განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევს სოციალური უთანასწორობების აღმოფხვრას და ამისათვის სპეციფიური პოლიტიკების გატარებას მოითხოვს; და ლიბერალი _ როგორც ღირებულებებისა და ცხოვრების წესის თვალსაზრისით განსხვავებული ადმაინებისადმი შემწყნარებელი და მათთან თანაარსებობის უნარის მქონე ტოლერანტული პიროვნება. ამასთან ამგვარი ურთიერთობების უზრუნველყოფა უფრო კულტურული ფენომენია და მხოლოდ ირიბად შეიძლება გახდეს სახელმწიფოს პოლიტიკის სამიზნე (განათლების პოლიტიკადა ა.შ.), ვინაიდან წინააღმდეგ შემთხვევაში, სახელმწიფო, რომელიც ადამიანთა ღირებვლებების გადაკეთებას უშუალოდ ცდილობს, რაც არ უნდა წმინდა და კეთილი მიზნებით მოქმედებდეს, ტოტალიტარულია.

ეს ყველაფერი ჩემი ლოგიკის მიხედვით, მაგრამ, როგორც ჩანს, ხშირად რეალობაში საპირისპირო სურათი გვაქვს: ღირებულებრივი თავისუფლება და თანასწორობა სწორედ სიტყვა `მემარცხენე~-ში იგულისხმება, `ლიბერალი~-ში კი ან იგივე (და ამ შემთხვევაში `მაშ რა საჭიროა ეს ორი სათაური~), ან ლიბერალური მიდგომები სახელმწიფოს სოციალური და ეკონომიკური პოლიტიკების მიმართ, რაც სინამდვილეში სწორედაც რომ მემარჯვენეობაა. მოქალაქეთა სოციალურ-ეკონომიკური თანასწორობის მემარცხენეობისათვის ქვაკუთხედ იდეას კი ხშირად ქართველ `მემარცხენეთა~ პოზიციებში ადგილი საერთოდ არ მოეძებნებათ! ასე ჩნდებიან საქართველოში მემარცხენე-მემარჯვენეები!

სინამდვილეში, ადამიანთა ღირებულებრივი თანასწორობის საჭიროება იმდენად მარტივი ჭეშმარიტებაა, რომ ამაზე განსაკუთრებული აქცენტის გაკეთება ფუჭი და არაფრისმომცემი საქმიანობაა. ეს ხომ თავისთავად ცხადია და არამგონია ამ მოსაზრებას ვინმე სერიოზული ოპონენტიც ჰყავდეს (ვიმეორებ – სერიოზული!). ამასთან, როგორც უკვე ავღნიშნე, ეს არაა ის საკითხი, რომლის თაობაზეც ჩვენ სახელმწიფოს უნდა ვებრძოლოთ (თუკი კონსტიტუციისა და კანონის მიხედვით მოქალაქეთა ელემენტარული თავისუფლებები აღიარებული და დაცულია). სამაგიეროდ საზოგადოებაშია ამ მხრივ უამრავი პრობლემაო, მეტყვის ქართველი მემარცხენე-ლიბერალი. საქმეც იმაშია, არ შეიძლება მემარცხენე ადამიანი საზოგადოებას ებრძოდეს. მემარცხენეობა სწორედ საზოგადოების ბრძოლაა პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ელიტებთან. საზოგადოების წინააღმდეგ ბრძოლა კი სრულებით უარყოფს ქართული მემარცხენეობის ავთენტურობას და მას კარიკატურად აქცევს.

სამაგიეროდ, რასაც ნამდვილად ბრძოლა და დაცვა ჭირდება, მოქალაქეთა სოციალური და ეკონომიკური უფლებებია. ამ მხრივ იდეური ოპონენტებიც მრავლად არიან და არგუმენტაციაც (დემაგოგიური მაგრამ მაინც) ასე თუ ისე გააჩნიათ. რაც მთავარია, პოლიტიკური ძალაუფლებაც მათ ხელშია. სწორედ ამგვარი მემარცხენე ძალისხმევების ადრესატი შეიძლება იყოს ხელისუფლება და ელიტები. რაც შეეხება საზოგადოებრივ ღირებულებებს, გავიმეორებ, რომ მათი გარდაქმნა მხოლოდ ირიბი და არაგარანტირებული მეთოდებითაა მისაღები მემარცხნეობისათვის.

გელა ბანძელაძე

ანონსი

ხვალ,  19 ივლისს, 12 საათზე პოლიტიკური მოძრაობა `სოციალ-დემოკრატები საქართველოს განვითარებისთვის”, პარტიის ოფისში გამართავს პრესკონფერენციას,  საქართველოს სოფლის მეურნეობაში დღეს არსებული კრიზისული მდგომარეობის შესახებ. საუბარი იქნება იმ  ღონისძიებების თაობაზე, რომელთა გატარებაც აუცილებელია შექმილი ვითარების დასაძლევად და ქვეყნის გავითარების პერსპექტივის გასაჩენად.

მისამართი: ი. ჭავჭავაძის გამზირი #19. ბ. 29. მეოთხე სართული.
ტელ: 22 36 35

სოციალური დემოკრატიის პოლიტეკონომია

             სოციალური დემოკრატიის პოლიტეკონომია

                    
                             (saleqcio kursebi)

პოლიტეკონომიის საგანია ურთიერთობა კლასებს, სახელმწიფოს,ბაზაარს და დემოკრატიას შორის.

შოციალდემოკრატიის პოლიტიკურმა ეკონომიამ უნდა გამოამჟღავნოს და ახსნას ურთიერთობა პოლიტიკურ სისტემას, ეკონომიკურ სისტემას და კეთილდერეობის რეჟიმს შორის.

მთავარი მიზანი პოლიტეკონომიკის სოციალურ დემოკრატიაში არის ეფექტურად `დააუთაოს~ ეს ურთიერთობები ადამიანთა ძირეული უფლებების მოთხოვნების შესაბამისად.

Dასავლური ინდუსტრიული სახელმწიფოების საბაზრო ეკონომიკები ერთნაირი არ არის.

თანამედროვე სოციალურ-დემოკრატიული საბაზრო მოდელში განასხვავებენ ლიბერტარიანული და სოციალურ ქვემოდელებს, შესაბამისად `ატლანტიკურ~ და რეინის ტიპის კაპიტალიზმს ან სოციოლოგიურად კოორდინირებულ და არაკოორდინირებული ბაზრებს.

Aრაკოორდინირებული ბაზრების მაგალითებია: აშშ, კანადა, ახალი ზელანდია, ირლანდია, დიდი ბრიტანეთი.

Kოორდინირებული ბაზრების მაგალითებია: Gერმანია, იაპონია, შვეცია, დანია, ნორვეგია, ავსტრალია, ავსტრია.

Eეს ბაზრები განსხვავდებიან პოლიტეკონომიის შემდეგი განსხვავდებიან პოლიტეკონომიის შემდეგი ასპექტებით: საწარმოო ურთიერთობების სისტემები (დამსაქმებლთა ასოციაციები და პროფკავშირები)

Pროფესიული განათლების სისტემები

Kორპორატიული მმართველობა

Kორპორაციებს შორის ურთიერთობა

Mენეჯმენტსა და დაქირავებულთა ურთიერთობა

შახელმწიფოს როლი, რეგულირება და ა.შ

Bბაზრები ყოველთვის იყვნენ ჩაზრდილნი თავიანთ საზოგადოების კულტურულ, სოციალურ და პოლიტიკურ კონტექსტში. ორთოდოქსული ლიბერალიზმი უშვებს, რომ ბაზარი არის სრულყოფილი ინსტრუმენტი რეგულირებისა და ამდენად იზოლირებულ- სოციალური კონტექსტიდან. Aასევე, ორთოდოქსული სოციალიზმი არაირებს სახემწიფო მოქმედებას, როგორც სოციალურ კოლექტიურ ნებას. Oრივე ხელყოფს ფუნდამენტურ უფლებებს.

Bაზრებმა გამოამჟღავნეს სისტემის ფუნქციონირების დეფიციტ (პოლანი). Aმას მოწმობს თანამედროვე ფინანსური კრიზისი.

Aუცილებელია ეკონომიკური რეგულირების პოლიტიკა, რაც მინიმიზაცას უკეთებს რაციონალურ ინდივიდუალურ გადაწყვეტილებებსა და საზოგადოების პოლიტიკურად განსაზღვრულ ინტერესებს შორის კონფლიქტს.

Bუნებრივი მონოპოლიები: ნეგატიური ექსტერნალები; ინფორმაციის პრიმეტრიის შემთხვევები

Mმეორე მსოფლიო ომის შემდეგ (30 წლის მანძილზე) სოციალ-დემოკრატები ფიქრობდნენ, რომ რომ კონსენსუსი მაკროეკონომიკური კორდინაცია იყო იდეალური სოც.დე მოკრატიული პოლიტეკონომიისთვის. `სახალხო სიკეთეები~ (პუბლიც გოოდს) არის ის პროდუქტი (სიკეთე), რომლის მოხმარებაც შესაძლებელია ყველა ინდივიდისთვის იმ ტერიტორიულ და პოლიტიკურ რეალობაში, სადაც ისინი მიეწოდება. Aრ დ ავერ გამოირიცხება, ასეთი სიკეთეების მოხმარებაში. Eს გამომდინარეობს ან ამ სიკეთეებუს ფიზიკური თვისებებიდან ან ლეგიტიმური უფლებებიდან. ასეთი სიკეთეებია, მაგალითად, ჰაერის სისუფთავის ხარისხი, რეალური საარსებო მინიმუმი, ადამიანის უფლებების დაცვა, უფასო სწავლება და ჯანდაცვა და სხვა.

            საყოველთაო სიკეთეები, რომელიც მიეწოდება ყველას, შეუძლებელია შეიქმნას, როგორც თვითრეგულირებადი ბაზრით, ასევე ინდივიდების შეთანხმებით. საყოველთაო სიკეთეებით უზრუნველყოფა პოლიტიკური ნებასა და მოქმედებაზეა დამოკიდებული.

            სოციალურ-დემოკრატიული ეკონომიკური სოციალური სისტემის მოწყობის ერთ-ერთი უმთავრესი ამოცანაა ე.წ კეთილდღეობის სახელმწიფოს მოწყობა.

            სახელმწიფო პოლიტიკითა და ადმინისტრირებით ცდილობს შაერბილოს და დააკორექტიროს საბაზრო ძალების თამაში, სულ მცირე 3 მიმართულებით: პირველი - ინდივიდებისა და ოჯახებისთვის მინიმალური შემოსავლების გარანტია, მეორე - ინდივიდებისა და ოჯახებისთვის სოციალური კრიზისებისგან, როგორიცაა ავადმყოფობა, მოხუცებულობა, უმუშევრობა. მესამე - ყველა მოქალაქეს განურჩევლად სტატუსისა და კლასისა ეძლევა საუკეთესო შესაძლო სტანდარტის სოციალური მომსახურება.

            ახალი მოქნილი სოციალური კეთილდღეობის სახელმწიფო იძლევა ინდივიდისათვის შესაძლებლობას მოიპოვოს სარგებლიანი სამუშაო ადგილი დროში და მიიღოს და განაახლოს სამუშაო ჩვევები რეგულარულად.

            სოციალური კეთილდღეობის სახელმწიფო პოლიტიკურად ვალდებულია იზრუნოს სრული დასაქმებისათვის მაკროეკონომიკური პოლიტიკით. ის ხელს უწყობს სოციალურ და პოლიტიკურ სტაბილურობას მოქალაქეებისათვის სახალხო სიკეთეების თანასწორი მიწოდებით.

            ეკონომიკური სისტემა შერწყმული სოციალური კეთილდღეობის სახელმწიფოშჳ, რომელიც დაფუძნებულია ფუნდამენტურ უფლებებზე და იმართება რეგულარული პოლიტიკით, რომელიც ფოკუსირებულია სრულ დასაქმებაზე, განისაზღვრება, როგორც სოციალური საბაზრო ეკონომიკა.

            

მცირე და საშუალო მეწარმეობის განვითარება როგორც საშუალო კლასის ფორმირების უმნიშვნელოვანესი პირობა

elguja meqvabiSvili

mcire da saSualo mewarmeobis ganviTareba

rogorc saSualo klasis formirebis umniSvnelovanesi piroba

     

sazogadoebis socialur-stratifikaciuli diferenciacia rTuli da sadiskusio problemaa. marqsistuli ekonomikur-deterministuli Teoria socialuri klasebis bunebis axsnas gvTavazobs materialuri warmoebis xasiaTze dayrdnobiT da ganmsazRvrel kriteriumebad miiCnevs gansxvavebul damokidebulebas warmoebis saSualebebisadmi da sazogadoebrivi dovlaTis miTvisebis wess. aramarqsisti sociologebis azriT, warmoebis saSualebebisadmi damokidebuleba ar warmoadgens sazogadoebrivi klasebis Camomyalibebel niSans. gansxvavebuli sazogadoebrivi jgufebisadmi adamianTa mikuTvnebas veberi gansazRvravs statusisa da prestiJis, darendrofi – Zalauflebis, uorneri – socialuri rolisa da reputaciis faqtorebiT. ganixileba agreTve iseTi araekonomikuri faqtorebic, rogoricaa ganaTleba, profesiuli daxelovneba, privilegiebi da a.S.

postkomunistur gardamaval sazogadoebaSi socialuri diferenciacia, romelic cvlis socializmis sabWouri modelisaTvis damaxasiaTebel socialur erTgvarovnebas, kanonzomier movlenad SeiZleba CaiTvalos. amasTanave, TvalSisacemia postkomunistur saqarTveloSi socialuri diferenciaciis simwvave da siRrme, rasac mravali obieqturi da subieqturi faqtori ganapirobebs. araswori privatizebis Sedegad mosaxleobis metad mcire jgufma TiTqmis usasyidlod xelSi Caigdo didZali saxelmwifo qoneba. “liberaluri” fulad-sakredito politika, (romelic realurad kreditebis ukontrolo gacemas niSnavda), mosaxleobis anabrebis miTviseba, kontrabanduli saqonlis masobrivi Semotana da realizacia, Semosavlebis damalva – is movlenebia, romlebiTac erTeulebi Zalian gamdidrdnen da uzarmazari qonebis mflobelebi gaxdnen. saqarTveloSi Camoyalibda saxelmwifosa da formirebis procesSi myofi kerZo seqtoris urTierTqmedebis mankieri praqtika: prezidentis brZanebulebebis, parlamentis gadawyvetilebebis miReba dainteresebuli kerZo jgufebis sasargeblod da am ukanasknelTa finansuri resursebis gamoyeneba politikuri partiebis, saarCevno kampaniebis dasafinanseblad.

saqarTveloSi 90-iani wlebidan dawyebuli e.w. “kapitalis Tavdapirveli dagrovebis” meore mxares warmoadgenda mosaxleobis Raribi nawilis swrafi zrda, upirveles yovlisa, “Zveli Raribebis” jgufTan “axali Raribebis” mierTebis gziT. mecnierebis, eqimebis, maswavleblebis, xelovnebis da inteligenciis sxva warmomadgenlebis mniSvnelovani nawili Semosavlebis doniT gauTanabrdnen martoxela dedebs da mravalSvilian ojaxebs, pensionerebs, invalidebs da sxv. RaribTa jgufi agreTve Seivso umuSevrebiT da iZulebiT gadaadgilebuli pirebiT. riskis zonaSi aRmoCndnen “momuSave” Raribebi, romelTa SemosavlebiT SeuZlebeli iyo sakuTari Tavisa da ojaxis rCena. eqspertebis gaangariSebiT, deciluri koeficienti, anu mosaxleobis yvelaze mdidari 10%-is Sefardeba yvelaze Raribi 10%-is SemosavlebTan 1985 wlis 5:1-dan 1995 wels 40:1-Tan, 2005 wels ki -22:1-Tan Seicvala., rac ukiduresad SemaSfoTebel maCveneblad SeiZleba CaiTvalos.

      Rarib-RatakTa mdgomareoba saqarTveloSi Zalian mZimea, razedac statistikuri monacemebic naTlad metyvelebs. kerZod, 1996-2003 wlebSi siRaribis done (RaribTa, anu saarsebo minimumze naklebi Semosavlebis mqone mosaxleobis xvedriTi wili mTlian mosaxleobaSi) 46.2 %-dan 54.5 %-mde gaizarda. aseve gaizarda siRaribis siRrme (romelic zomavs RaribTa gadaxras saarsebo minimumidan) 17.3 %-dan 21.1 %-mde da siRaribis simwvave (romelic gviCvenebs TviT RaribTa cxovrebis doneebs Soris arsebul gansxvavebas) 8.9 %-dan 11.2 %-mde.[1]

      vardebis revoluciis Semdgom periodSi oficialuri statistika afiqsirebs siRaribis donis sagrZnob Semcirebas – 2004 wels - 35.7%-mde, 2005 wels ki – 35.5%-mde. es tendencia, samwuxarod, warmoadgens adamianTa ara ekonomikuri mdgomareobis realuri gaumjobesebis, aramed garkveuli statistikuri manipulirebis Sedegs. kerZod, saarsebo minimumis gaangariSeba winaT xdeboda normatiuli statistikuri meTodiT, romelic efuZneboda 2500 kkaloriis sasursaTo kalaTis Rirebulebas da minimalur arasasursaTo xarjebs. 2005 wlidan ki saarsebo minimumis gaangariSeba xdeba statistikuri meTodiT, romelic iTvaliswinebs mosaxleobis yvelaze uqoneli 10%-is faqtobriv minimalur moxmarebas. gaangariSebis meTodikis am cvlilebis Sedegad saSualo momxmareblis saarsebo minimumi 138 laridan 84 laramde, anu 39%-iT Semcirda. sinamdvileSi, vardebis revoluciis Semdeg Rarib-RatakTa ekonomikuri mdgomareoba ki ar gaumjobesebula, aramed gauaresda. Cveni azriT, es cvlileba ganpirobebuli iyo ori garemoebiT: 1. faswarmoqmnaSi mimdinare cvlilebebiT, ris Sedegadac (magaliTad, eleqtroenergiis tarifi) 250%-iT gaizarda da misi saSualo Tviuri xarji saSualo statistikuri ojaxis Semosavlebis 20-25%-s aRemateba. gazis fasi ramdenime wlis manZilze gaoTxmagda, gaizarda fasebi komunalur momsaxurebaze, sazogadoebriv transportze, wyliT sargeblobaze da a.S.; 2. araxelsayreli biznesgaremosa da saxelmwifo seqtorSi gauTavebeli e.w. struqturuli gardaqmnebis gamo Semcirda samuSao adgilebi da gaizarda umuSevarTa raodenoba. msoflio bankis eqspertTa SefasebiT, Tanamedrove saqarTveloSi siRaribis ZiriTadi mizezia “umuSevroba da sakmarisad kargad anazRaurebadi samsaxurebis nakleboba”.

      postkomunistur gardamaval periodSi saqarTveloSi ganviTarebuli procesebis Sedegad qveynis mosaxloebis socialuri struqtura daaxloebiT ase gamoiyureba: mdidrebi – 5%, SeZlebulebi -10%, saSualod uzrunvelyofilebi – 10%, naklebad uzrunvelyofilebi – 20% Raribebi – 45% da Ratakebi – 10%.[2] rogorc vxedavT, RaribTa, RatakTa da siRaribis riskis zonaSi myofTa xvedriTi wili mTel mosaxleobaSi Seadgens daaxloebiT 85%-s. es mdgomareoba ekonomikuri TvalsazrisiT araefeqtiania, socialurad - usamarTlo da politikurad – friad saxifaTo.

      Seqmnili situaciidan gamomdinare, saqarTvelos xelisuflebis Tanamedrove ekonomikuri politikis strategiul amocanas unda warmoadgendes im RonisZiebaTa kompleqsis gatareba, romelic gazrdis saSualo klass upiratesad dabali klasidan gadmosulTa xarjze.

      saSualo klasis ZiriTad nawils, mis “xerxemals” saSualo da mcire mewarmeebi warmoadgenen. sayovelTaod cnobilia saSualo klasis roli sabazro ekonomikaze dafuZnebul damokratiul sazogadoebaSi, rac SemdegSi gamoixateba:

·         saSualo klasi Tavisuflebis garantia. misi sasicocxlo interesia Tavisufali moqmedebis sivrcis gafarToeba da ganmtkiceba. es, upirveles yovlisa, Seexeba Tavisufal sabazro sivrces. Sua saukuneebis Tavdapirveli dagrovebis epoqidan dawyebuli mewarmeebi yovelTvis ibrZodnen TavianTi saqmianobis TavisuflebisaTvis, nebismieri sakuTrebis sakuTari ASexedulebebisamebr gankargvisaTvis;

·         saSualo klasi qveynis socialuri stabilurobis uzrunvelyofis, socialuri Tanxmobis miRwevis da socialuri interesebis dabalansebis safuZvelia;

·         saSualo klasi ekonomikis myari da dinamiuri zrdis (ganviTarebis) wyaroa. i. Sumpeteris azriT, “iyo mewarme, niSnavs akeTo ara is, rasac sxvebi akeTeben da ara ise, rogorc sxvebi akeTeben”.[3] maSasadame, mewarme aris gzagamkvalavi (inovatori) ekonomikaSi, komunikatori, romelic ipyrobs axal bazrebs da amyarebs axal kavSirebs. mewarmisaTvis mniSvnelovania ara mxolod mogebis miReba, aramed maRali konkurentunarianobis uzrunvelyofa da konkurenciaSi gamarjveba, rac ekonomikis dinamizmis aucilebeli pirobaa;

·         saSualo klasi ganapirobebs samarTlebrivi saxelmwifos aucileblobas, sadac yvela Tanabrad emorCileba da asrulebs kanonebs. mcire da saSualo mewarmoeba, rogorc sabazro sistemis Semadgeneli nawili, emyareba partniorTa Soris sakontraqto sistemas. kontraqtis gaformeba da nakisr valdebulebaTa Sesruleba ar warmoadgens mxolod masSi monawile ori mxaris izoliorebul aqts. masze udides gavlenas axdens garemo, sadac mzaddeba da ideba es garigeba. garigebis monawileebi ki darwmunebulebi unda iyvnen maTi SeTanxmebis daculobaSi nebismieri arakeTilsindisieri partnioris mier xelSekrulebis darRvevis SemTxvevaSi. es niSnavs miukerZoebeli, samarTliani sasamarTlos arsebobas, romelic samarTlebrivi saxelmwifos ganuyofeli nawilia.

saSualo klasis CamoyalibebaSi gadamwyveti mniSvneloba eniWeba mcire da saSualo mewarmeobis ganviTarebas, romelic moiTxovs saxelmwifos mxridan mxardaWeris RonisZiebaTa qmediTi sistemis Seqmnas da danergvas. ganvixiloT es sistema.

Tavisufali mewarmeobis Camoyalibeba da ganviTareba mcire sawarmoebis Seqmnis gziT, gulisxmobs Sesabamisi institucionaluri bazis arsebobas, risTvisac aucilebelia:

1.   mcire mewarmeobis mxardaWeris konkretuli da Tanmimdevruli politikis SemuSaveba, romelic, rogorc wesi, unda warmoadgendes zogadad mewarmeobis ganviTarebis erovnul-saxelwifoebrivi politikis Semadgenel nawils;

2.   mewarmeobis ganviTarebisaTvis xelisSemSleli mizezebis dadgenisa da aRmofxvris konkretuli mimarTulebebis gansazRvra da kerZo mewarmeobisTvis xelsayreli garemos Seqmna;

3.   pasuxismgeblobisa da funqciebis gamijvna centralur samTavrobo organoebsa da regionul struqturebs Soris ATavisufali mewarmeobis politikis SemuSavebisa da ganxorcielebis procesSi;

4.   samewarmeo sferos warmomadgenelTa aqtiuri da efeqtiani monawileoba ekonomikuri politikis SemuSavebis, realizaciis da Sedegianobis Sefasebis procesSi.

mewarmeobis instituciur bazas (CarCos) gansazRvravs saqarTvelos “kanoni mewarmeobis Sesaxeb” da kanoni “mcire sawarmoTa mxardaWeris Sesaxeb”.  Tavisufali mewarmeobis instituciuri bazis umniSvnelovanesi Semadgeneli nawilia mewarmeobis samarTlebrivi regulireba, romlis srulyofa unda warimarTos Semdegi mimarTulebebiT:

1.   kanonebisa da normatiul-samarTlebrivi aqtebis harmonizacia mcire da saSualo sawarmoebis stimulirebis, biurokratiuli procedurebis gamartivebis da am procesSi monawile saxelwifo struqturebis raodenobis Semcirebis gziT;

2.   kerZo sawarmoTa saregistracio salicenzio da administraciuli procedurebis srulyofa maTi gamartivebisa da xelmisawvdomobis amaRlebis TvalsazrisiT;

3.   kanonebisa da maregulirebeli wesebis SemuSavebaSi kerZo seqtoris warmomadgenelTa monawileobis efeqtianobis gazrda maTi moTxovnebis ukeT gaTvaliwinebis mizniT.

instituciuri bazis CamoyalibebasTan erTad umniSvnelovanes amocanas warmoadgens Tavisufali mewarmeobis mxardaWeris sakredito finansuri meqanizmebis srulyofa-ganviTareba. dRevandel saqarTveloSi mravali mizezi arsebobs, rac naklebad xelmisawvdoms xdis ekonomikis realuri seqtorisaTvis, gansakuTrebiT ki mcire sawarmoebisaTvis, finansur resursebs. am mizezebs warmoadgens: kreditebis aucilebeli uzrunvelyofis uqonloba; sasesxo procentis maRali ganakveTebi; grZelvadiani kreditebis dabali xvedriTi wili; garantiebisa da giraos uqonloba; proeqtebis dabali efeqtianoba. Seqmnil situaciaSi aucilebelia problemisadmi kompleqsuri midgoma, rac gulisxmobs dafinanseba-dakreditebis axali principebisa da politikis SemuSavebas Semdegi principebis safuZvelze:

1.   efeqtiani, qmediTi da moqnili finansuri momsaxurebis seqtoris Camoyalibeba da safinanso resursebis xelmisawvdomobis gaumjebeseba;

2.   arasrulyofili (ganuviTarebeli finansuri bazrebis pirobebSi) mewarmeobis saxelwifo dafinansebis meqnizmebis amuSaveba;

3.   venCuruli kapitalis fondebis Seqmna da salizingo operaciebis danergva. warmoadgens ra sastarto kapitalis xSir SemTxvevaSi erTaderT wyaros, gardamavali ekonomikis mqone bevr qveyanaSi lizingma gadamwyveti roli iTamaSa, gansakuTrebiT mcire mewarmeobis ganviTarebis saqmeSi;

mcire da saSualo mewarmeobis saxelwifo mxardaWeris umniSvnelovanes mimarTulebas warmoadgens misTvis sagadasaxado preferenciebis miniWeba, romlis maRalefeqtianobas adasturebs sazRvargareTis qveynebis gamocdileba, sadac specialur zomebs mimarTaven mewarmeobis, gansakuTrebiT ki mcire da saSualo sawarmoTa ekonomikuri da teqnologiuri garemos gasaumjobeseblad. sagadasaxado sistemis srulyofas safuZvlad unda daedos Semdegi sami principi: simartive, romelic uzrunvelyofs sagadasaxado moTxovnaTa Sesrulebis siadviles, amcirebs mewarmis drois danaxarjebs sagadasaxado sakiTxebis mogvarebaze; sicxade, romelic gamoricxavs gadasaxadebis diskriminaciis mizniT gamoyenebas; stabiluroba, romelic saSualebas aZlevs mewarmeebs sworad dagegmon TavianTi sagadasaxado valdebulebebi.

mewarmeobis mxardamWeri sagadasaxado politika, Cveni azriT, unda ganxorcieldes Semdegi mimarTulebebiT: mcire mewarmeebisaTvis xelsayreli klimatis Seqmna; sagadasaxado politikis SemuSavebasa da srulyofaSi mcire mewarmeebisa da maTi mxardamWeri organizaciebis aqtiuri Cabma; mcire da saSualo mewarmeebisaTvis fiskaluri mxardaWera, romelic sagadasaxado SeRavaTebis miniWebis garda, iTvaliswinebs sxvadasxva saxis subsidirebas. mewarmeobis ganviTarebisaTvis mizanSewonilad migvaCnia Semdegi konkretuli SeRavaTebis daweseba:

·         axladSeqmnili mcire sawarmoebi funqcionirebis dawyebidan pirveli ori wlis ganmavlobaSi gadaixdian mogebis gadasaxadis 50%-s;

·         mcire da saSualo sawarmoebi Tavisufldebian reinvestirebuli mogebis gadasaxadebisagan;

·         mcire sawarmoebs ufleba eZlevaT isargeblon daCqarebuli amortizaciis normebiT;

·         mcirdeba gadasaxadebis raodenoba maTi agregirebis gziT;

·         mcire sawarmoTa mimarT gamoyenebuli iqneba gamartivebuli sabuRaltro aRricxvis sistema.

mcire da saSualo sawarmoebis saxelmwifo mxardaWeris mniSvnelovani komponentia preferenciebi saxelmwifos Sesyidvebis procesSi monawileobisas, romelic, msoflio mowinave gamocdilebis gaTvaliswinebiT, SeiZleba ganxorcieldes Semdegi formebiT:

·         setsaidebi, rac gulisxmobs saxelmwifo kontraqtebis mTlian moculobaSi mcire sawarmoebisaTvis gansazRvruli kvotis dadgenas. Cveni azriT, es kvotebi SeiZleba meryeobdes 20-30%-is farglebSi;

·         preferenciuli sqemebi, romlis arsi SemdegSi mdgomareobs: Tanabari xarisxis satendero winadadebebidan (fasi da sxv. pirobebi) kontraqtebi formdeba im mcire sawarmoebTan, romlebic ganlagebulni arian naklebad ganviTarebul regionebSi. masasadame, preferenciuli sqemebis meTodebi regionaluri politikis Semadgenel elements warmoadgens.

SesyidvebSi mcire sawarmoebis monawileobis gamartivebis mizniT SesaZlebelia gamoyenebuli iqnas saxelmwifo kontraqtebis lotebad danawilebisa da qvekontraqtebis dadebis meTodi, romelic gulisxmobs ZiriTadi kontraqtoris mier qvekontraqtebis mesame pirTan, anu mcire sawarmoebTan kontraqtis dadebas Sesasrulebeli samuSaos garkveul nawilze.

rogorc cnobilia, Cveni qveynis sainvesticio resursebis udidesi nawili ucxouri investiciebis xarjze yalibdeba. Sesabamisad, mewarmeobis ganviTarebisaTvis aucilebelia ucxouri investiciebis mozidvis mecnierulad dasabuTebuli da efeqtiani saxelmwifo politikis ganxorcieleba. pirvel rigSi, yuradReba unda mieqces myari sainvesticio kanonmdeblobis Seqmnas, romelic investorebisaTvis uzrunvelyofs Tanabrad xelsayrel garemos da minimumamde daiyvans biurokratiul procedurebs. srulyofas saWiroebs ucxouri sainvesticio resursebis miRebisa da ganawilebis meqanizmi. unda ganisazRvros is organoebi da struqturebi, romlebic uSualod pasuxs ageben sainvesticio proeqtebis SemuSavebisa da ganxorcielebis mTel procesze.

metad mniSvnelovania aqtiuri struqturuli politikis gatareba. igi gulisxmobs im prioritetuli dargebisa da sawarmoebis SerCevas, romlebic saTanado resursebiT uzrunvelyofis SemTxvevaSi mogvcemen maqsimalur ekonomikuri ukugebas. ekonomikis ganviTarebis sxvadasxva etapze es prioritetuli sferoebi SeiZleba Seicvalos, Tumca SesaZlebelia metnaklebad stabiluri da maRali Sedegebis momcemi Semdegi sferoebis gamoyofa:

·         samrewvelo da sasoflo-sameurneo produqciis gadamuSaveba;

·         maRalteqnologiuri warmoeba da inovaciebis sfero;

·         saeqsporto produqciis warmoeba;

·         mcire mewarmeoba turizmis, satransporto, sawarmoo-sakonsulotacio, inJineringis, nou-haus da momsaxurebis sxva dargebSi.

mecnierul-teqnologiuri revoluciis Tanamedrove etapze metad mniSvnelovania mcire da saSualo sawarmoebisaTvis teqnologiuri xelSewyoba, romelic gulisxmobs:

·         Tanamedrove teqnikisa da teqnologiebis miRebis wyaroebisa da saSualebebis gansazRvras;

·         teqnologiebis Semotanis iseTi formebis gamoyenebas, rogoricaa licenziebi da nou-hau; sawarmoTa kooperacia, erToblivi mewarmeoba da sxv;

·         axali teqnikisa da teqnologiebis Semotanis institucionaluri struqturebis Camoyalibeba: teqnikuri da teqnologiuri centrebis, teqnoparkebis, salizingo kompaniebis da sxvaTa Seqmna;

·         axali teqnikisa da teqnologiebis gamoyenebis swavleba da konsultaciebi;

·         waxalisebisa da SeRavaTebis sistemis gamoyeneba im mewarmeTa mimarT, romlebic mowinave teqnologiebis importsa da danergvaze arian orinetirebulni.

      mcire sawarmoTa teqnologiuri momsaxurebis uaRresad perspeqtiuli formaa finansuri da operatiuli lizingi. finansuri lizingi tradiciuli sabanko dakreditebisgan gansxvavebiT, mewarmeebs saSualebas aZlevs miiRon aucilebeli ZiriTadi saSualebebi erTdrouli danaxarjebis gawevis gareSe. igi iTvaliswinebs ZiriTad saSualebebze saamortizacio Rirebulebis mTlian an nawilobriv gadaxdas, ris Semdegac es qoneba damqiraveblis sakuTrebaSi gadadis. finansuri lizingis gamoyeneba gansakuTrebiT efeqtiania iseTi warmoebebisaTvis, romlebic sezonurobasa da ciklurobaze maRali damokidebulebiT xasiaTdeba. finansuri lizingi mniSvnelovan sagadasaxado SeRavaTebs aniWebs mewarmeebs. kerZod, ijariT aRebuli ZiriTadi saSualebebi ar aRiricxeba sabalanso angariSebSi aqtivebis saxiT; saarendo Senatanebi ar ibegreba da saerTaSoriso kanonmdeblobis Tanaxmad, lizingis formiT Semotanili mowyobilobebi da danadgarebi Tavisufldeba sabaJo gadasaxadebisagan. aseve warmatebiT SeiZleba iqnas gamoyenebuli operatiuli lizingi, romelic gulisxmobs ZiriTad saSualebaTa ijaras maT saamortizacio vadaze mokle periodiT.

mewarmeobis aqtiur mxardasaWerad SeiZleba gamoyenebul iqnas iseTi efeqtiani meqanizmi, rogoric aris biznes-inkubatorebi, romelic xels uwyobs individualuri iniciativebis gamovlenas da mecnierul-teqnologiuri progresis miRwevebis swrafad danergvas. biznes-inkubatorebi aris specialuri teritoria, sadac Tavmoyrilia axladSeqmnili sawarmoebi. isini sargebloben arsebuli infrastruqturiT da aucilebeli momsaxurebiT. biznes-inkubatorebSi aqtiurad xdeba rogorc adgilobrivi, ise ucxouri investiciebis mozidva, maRalteqnologiuri produqciis gamoSveba, eqsportze orientirebul sawarmoTa mxardaWera, mewarmeTa swavleba, kooperaciuli kavSirebis damyareba da a.S. biznes-inkubatorebis Seqmna sakmaod rTuli, Sromatevadi da kapitaltevadi procesia, rac gulisxmobs winaswari mosamzadebeli samuSaoebis Catarebas: biznes-inkubatorebis statusis gansazRvras da marTvis struqturisa da funqciebis dadgenas. biznes-inkubatorebi aris damoukidebeli da arakomerciuli organizaciebi, romelTa saqmianoba warimarTeba kolegialuri organos (magaliTad, sabWos mier). amasTanave, uzrunvelyofil unda iqnas mWidro saqmiani TanamSromloba mcire mewarmeobis ganviTarebisa da xelSewyobis politikis ganmxorcielebel organoebTan da konsultaciuri momsaxurebis centrebTan mocemul teritoriaze. biznes-inkubatorebis saqmianoba saqarTveloSi mizanSewonilia warimarTos materialuri warmoebis sferoSi mewarmeobis mxardasaWerad da momsaxurebis sferoSi – mewarmeobis gansaviTareblad. gansakuTrebiT mniSvnelovania biznes-inkubatorebis adgilmdebareobis SerCeva, romelmac unda gaiTvaliswinos saTanado infrastruqturebis, gansakuTrebiT - Tanamedrove komunikaciebis gamoyenebis SesaZlebloba. agreTve aucilebelia maTi mibma regionalur politikasTan da marTvis adgilobrivi organoebis aqtiuri CarTva biznes-inkubatorebis funqcionirebis procesSi. jerovani yuradReba unda daeTmos mmarTveli personalis SerCevas, menejmentis efeqtiani procedurebis SemuSavebas da menejerTa saqmianobis swor Sefasebas.

amrigad, mcire da saSualo mewarmeobis ganviTareba is aucilebeli pirobaa, romelic uzrunvelyofs saqarTvelos ekonomikuri krizisidan gamoyvanas, saSualo klasis Camoyalibebas, grZelvadiani ekonomikuri zrdis  xelSewyobas, mwvave socialuri problemebis gadaWras da qveynis politikur stabilurobas.

---

პრეს-რელიზი 01.07.10

                            pres-relizi

rogorc social-demokratebma ukve araerTxel ganvacxadeT, dRes saqarTveloSi  Seqmnili viTareba moiTxovs Zireul cvlilebas politikaSi. xelisuflebis  kursi dRiTi-dRe kidev ufro amZimebs qveyanaSi arsebul viTarebas da spobs sazogadoebis ganviTarebis yovelgvar perspeqtivas. Cven migvaCnia, rom dResve unda daiwyos politikuri brZola im sferoebSi mdgomareobis radikalurad Sesacvlelad, romelic qveynisTvis sasicocxlo mniSvnelobisaa.

es mimarTulebebia: 

soflis ganviTareba: qveynis ekonomikis ganviTareba SeuZlebelia adgilobrivi warmoebis ayvavebis gareSe. am procesis dasawyebad ki yvelaze perspeqtiul da konkurentunarian sferos soflis meurneoba warmoadgens. amas xels uwyobs saqarTveloSi arsebuli resursebi, tradiciebi da gamocdileba. sofeli unda gaxdes fundamenti qveynis ganviTarebisa.

ganaTleba da mecniereba: qveynis grZelvadiani ekonomikuri, kulturuli, socialuri da politikuri ganviTareba SeuZlebelia im umTavresi resursis gamoyenebis gareSe, rasac adamianuri da gonebrivi SesaZleblobebi warmoadgens. amitomac sayovelTao, xarisxiani ganaTleba da inovaciuri mecniereba saxelmwifos upirobo prioritetia. swored ganaTlebasa da mecnierebaze dayrdnobiTaa SesaZlebeli mdgradi da sicocxlisunariani ekonomikis Camoyalibeba.

Sroma: Tanamedrove samyaroSi Rirseuli adamianuri arsebobis aucilebeli Semadgeneli nawili Rirseuli Sromaa. Sromis ufleba yvela adamianis fundamenturi uflebaa, romlis ugulebelyofac samarTliani da demokratiuri saxelmwifos arsebobas SeuZlebels xdis. amitomac, moqalaqeTa Rirseuli Sromis SesaZleblobebiT uzrunvelyofa saxelwifos umTavresi movaleobaa.

migvaCnia, rom am sferoebSi arsebuli viTarebis radikalurad gaumjobeseba SesaZlebelia mxolod social-demokratiuli midgomebis safuZvelze evropuli qveynebis gamocdilebis gaTvaliswinebiT. amitomac `social demokratebi saqarTvelos ganviTarebisTvis~ viwyebT aqtiur muSaobas am mimarTulebebiT, ris farglebSic gavmarTavT Sexvedrebsa da diskusiebs aRniSnul sferoebSi moRvawe adamianebTan, rogorc soflad, aseve qalaqad, universitetebsa da skolebSi. agreTve gveqneba konsultaciebi qarTvel da ucxoel eqspertebTan.

mivmarTavT sazogadoebas aqtiurad iTanamSromlos arsebuli prioritetebis ganxorcilebis konkretuli SesaZleblobebis gansazRvris procesSi. dainteresebul pirebs vTxovT monawileoba miiRon warmarTul diskusiebsa Tu SexvedrebSi.

`social demokrtatebi saqarTvelos ganviTarebisTvis” mimdinare wlis oqtomber-noerberSi sazogadoebas warvudgenT arsebuli prioritetebis ganxorcielebisaTvis saWiro konkretul programebsa da praqtikuli moqmedebis gegmas.