Friday, December 24, 2010

ქართული სოფელი- პრობლემები და პერსპექტივები

qarTuli sofeli: problemebi da perspeqtivebi
konferencia
26 seqtemberi, Tbilisi, sastumro ,,vere palasi“
soflis problemebi saqarTvelos mTianeTSi
(raWis magaliTi)
demografia
      mTa saqarTvelosTvis yovelTvis warmoadgenda bunebriv fars, igi metad iyo daculi mterTa Semosevebisgan. bunebrivi matebisaTvis aq ufro ukTesad iyo pirobebi Seqmnili, amasTan mTis mosaxleba  asrulebda mesazRvris funqcias, inaCunebda erovnul genofonds, romelic Semdgom avsebda gapartaxebuli baris mosaxleobas.
      jer kidev  me-19 saukunis bolos raWidan dawyebuli migracia uaryfiTad Seafasa ilia WavWavaZem da sTxova qarTvel inteligencias, burJuazias gamoZebniliyo saxsrebi  da raWis Warbi mosaxleoba CaesaxlebinaT saqarTvelos barSi, kerZod kaxeTsa da qarTlSi.
      1886 wlis aRweriT raWis mazris mosaxleoba (dRevandeli onisa da ambrolauris raionebi) Seadgenda 78,0 aTas adamians. sasoflo-sameurneo miwebis simciris gamo regions uWirda Warbi mosaxleobis gamokveba, ris gamoc aqaurma mosaxleobam masiurad daiwyo gadasaxleba Crd. kavkasiaSi.
sainteresoa isic, rom am periodSi miwa yvelaze Zvirad raWis reginSi Rirda.
       regionma ramdenime migracia ganicada: maT-Soris  me-19 saukunis bolodan me-20 saukunis dasawyisamde Crdilo kavkasiaSi, amerikis kontinetze da SEdarebiT mcired  evripaSi.
me-20 saukunis 30- 40-ian wlebSi saxelmwifos CareviT kaxeTSi, afxazeTsa  da mesxeT-javaxeTSi.
      60- 70- ian wlebSi masiurad daiwyo axalgazrdebis gadineba didi qalaqebisaken Tbilisi, rusTavi, quTaisi, baTumi.
damoukideblobis wlebidan ki evropaSi, amerikaSi da gansakuTrebiT ruseTSi.
       2002 wlis aRweriT  raWis regionSi myofi mosaxleoba  orive regionSi  Seadgenda 19,0 aTasamde adamians, saidanac  TiTqmis 50% -ze meti pensioner iyo.
      faqtiurad 70-iani wlebidan iwyeba  regionSi  mosaxleobis bunebrivi kleba, gardacvalebam gadaaWarba dabadebas.


mcire magaliTi:

2004 wels onis raionSi daibada 39 bavSvi, xolo gardaicvala 293 adamiani.
ambrolauris raionSi daibada 107 bavSvi, xolo gardaicvala 416 adamiani.
mimdinare wels skolaSi movida onis raionSi 31 bavSvi.
ambrolauris raionSi 112 bavSvi.

ramdenime magaliTi:
sofeli Rebi – raWis yvelaze bolo sofeli  rf-s sazRvarze

gasuli saukunis 70-ian wlebSi skolaSi swavlobda 650-mde moswavle, dReisaTvis  mxolod 45 bavSvia.
      1928 welsqarTveli eTnigrafis s. makalaTias cnobiT TemSi (Rebi, gona, CveSo, TevreSo) cxovrobda 800-mde komli, 6,0 aTasamde mosaxleobiT, dReisaTvis  aq mxolod 180-mde komlia 320 suliT, maT Soris 2 safexuriani  (iq sadac ori Taoba da meti cxovrobs) mxolod 70-mdea.
      mdinare jejoris xeobis 14 sofelSi, romelic uSualod esazRvreba konfliqtis regions (e.w samxreT oseTi) javis raions darCa 1 saSualo skola, sadac mxolod 24 bavSvi swavlobs. 2008 wlis konfliqtis Semdeg daixura wedisisa da qvedis dawyebiTi skolebi.
      SeiZleba iTqvas, rom dReis mdgomareobiT, raWis regioni demografiulad mkvdari regionia.
      erTaderTi qvemo raWaSi xvanWkaris regioni inarCunebs SedarebiT stabilurobas.

miwis resursi
miuxedavad imisa, riom raWis regioni mdidaria miwis resursebiT, s/sameurneo miwebi aq mainc mcirea. miwis udidesi nawili 160,0 ha-mde dakavebuli aqvs tyeebs. s/sameurneo farTobebi Sedgens daaxloebiT 85,0 aTas ha-s, saidanac 80% modis saTibsa da saZovrebze. uSualod s/sameurneo kulturebsa da saxnav-saTes miwebs uWiravs 6,5 ha-mde.
      aRsaniSnavia, rom bolo 40 wlis ganmavlobaSi s/sameurneo miwebis didi nawilis gatyeveba moxda TiTqmis 30,0 aTas ha-ze meti, maT Soris onis raionSi 17,0 aTas ha-ze meti.
gansakuTrebiT aqtiurad daiwyo s/sameurneo miwebis gatyeveba 70-iani wlebis bolos, rodesac gauqmda kolmeurneobebi, Semcirda msxvilfexa pirutyvis raodenoba da naTesi farTobebi. dReisaTvis saTesi farTobebis TiTqmis 70% gadasulia saTib-saZovrebze.
70-80-ian wlebSi marto onis raionidan 5,0 aTas tonaze meti xili bardeboda sakonservo qarxnebs (rogorc kulturuli, aseve veluri jiSebi).
TiTqmis aRar iTeseba marcvleuli kulturebi: simindi, lobio da rac iTeseba, isic mxolod piradi gamoyenebisaTvis, misi mciredi nawili midis bazarze, daaxloebiT 10-15%.
bolo wlebSi erTaderTi progresi igrZnoba xvanWkaris zonaSi, sadac daiwyo axali venaxebis gaSeneba – bolo 15 wlis manZilze gaSenda 200 ha-ze meti axali venaxi, gaixsna ori axali Rvinis qarxana.

odnavi winsvlaa mefutkreobaSi, bolo wlebSi gaizarda futkris ojaxebis raodenoba da marto onis raionSi 2000 ojaxs gadaaWarba. aRsaniSnavia, rom saqarTvelos bazarze raWuli Tafli yvelaze Zviria. adgilze 1 kilogramis fasi 15-18 laris farglebSi meryeobs.
regionSi misi resursebidan gamomdinare SesaZlebelia futkris ojaxebis raodenoba 6000 ojaxamde gaizardos.
katastrofuli mdgomareobaa mecxoveleobaSi. regioni, sadac soflis meurneobis produqtebis udides nawils mecxoveleobis produqti warmoadgenda, dReisaTvis samrewvelo TvalsazrisiT faqtiurad mkvdaria. onis raionis magaliTi: msxvilfexa pirutyvis suladoba 1990 wlidan 1996 wlamde 8,6 aTasi sulidan TiTqmis 16,0 aTas sulamde gaizadra. am wlidan iwyeba masiuri Semcireba.  dReisaTvis raionSi misi raodenoba 5,0 aTasze naklebia.
meRoreoba – 1987 wels iyo yvelaze maRali maCvenebli – marto kooperaciulma seqtorma daamzada 160 tonaze meti tradiciuli raWuli lori, rac cocxal wonaSi TiTqmis 370 tonaze metia, amis garda saxelmwifos Cabarda 200 tonaze meti cocxali xorci.
dReis mdgomareobiT zogadi gaTvliT (radgan statistika aRar arsebobs), onis raionSi, kerZo glexur meurneobaSi Zalian mcire raodenobiT, daaxloebiT 2000 sulamdea SemorCenili Rori. 2 wlis ukan Wirma TiTqmis 80%-iT gaanadgura Roris suladoba.
regionis mosaxleobis dasaqmebaSi da maTi Semosavlebis formirebaSi didi mniSvneloba hqonda satyeo seqtors, sadac wvril sawarmoebSi (saxerxebi, saamqroebi) teqnikaze (traqtorebi, xe-tyis mzidebi) dasaqmebuli iyo uravis, riceulis, TluRis MmTlianad onis raionis Sromisunariani mosaxleobis TiTqmis 20%.
      minda icodeT, rom tyeTmowyobis masalebiT regionis tyis Sematebis yovelwliuri resursi Seadgens 330,0 aTas m3 –ze mets. bolo 15 wlis manZilze mTel regionSi  samsale xe-tyis Wra weliwadSi ar ascilebia 11 aTas m3. maT Soris onis raionSi yvelaze maRali iyo 2001 weli – 4.5 aTasi m3. saSeSe xe-tye saSualod regionSi iWreba 60 aTasi m3-is odenobiT – erTi ojaxi (komli) saSualod wliurad moixmars 7 m3 saSeSe xe-tyes.
wlebis ganmavlobaSi regionSi iyos praqtikaSi danergili  rom adgilobriv mosaxleobaze komlze icemoda (ZiriTadi  iq sadac samasale xe-tye iWreboda) 5-10 m3 – samasale xe-tye piradi saWiroebisaTvis saidanac  80% xvdeboda bazarze – riTac mosaxleobis mcire Semosavali hqonda. dRes es TiTqmis mTlianad akrZalulia, gadasulia komerciul seqtorze. glexma, mcire  mewarmem dakarga Semosavlis wyaro. adgilobriv mewarmes ara aqvs imis finansuri saSualebebi, rom msxvili tenderebSi miiRos monawileoba.
struqturuli problemebi
Zalian cudi Sedegi moitana mTis regionebisaTvis konstituciidan mTis regionebze gansakuTrebuli muxlis amoRebam da aqedan gamomdinare “SeRavaTebi mTis regionisaTvis” kanonis gauqmebam. aseve pirveli donis TviTmarTvelobis (soflis, Temis) gauqmebam. ikargeba Temis, soflis tradiciuli, istoriuli sazRvrebi. saxelmwifo maqsimalurad cdilobs daepatronos soflis sakuTrebas miwebs, tyeebs – gansakuTrebiT cudad Semoutrialda raWis soflebs TiTqmis koleqtiurad miRebuli gadawyvetileba saerTo sakuTrebaSi daetovebinaT soflis kuTvnili saTibebi da saZovrebi, es miwebi dRes ukve gacxovelebuli vaWrobis sagani gaxda saxelmiwfos mxridan.
Secdoma iyo daSvebuli onis raionSi rodesac sasoflo (sakolmeurneo e.w.) tyeebi movla–patronobisaTvis TiTqmis 18 aTasi ha gadavida saxelmwifo sakuTrebaSi.
mcire finansuri SesaZleblobebis gamo adgilobrivi kvalificiuri mewarmeebi TiTqmis ver iReben monawileobas adgilobriv tenderebSi (mSenebloba, napirsamagri samuSaoebi, tyiT sargebloba) yvela tenderSi igeben msxvili firmebi, maTi mxridan ki adgilobrivi mosaxleobis  dasaqmeba faqtiurad ar xdeba, rac iwvevs kvalificiuri kadrebis gadinebas regionidan.
inteleqtualuri programebi
skolebis masiurma gauqmebam, sabiujeto seqtoris TiTqmis mTlianad mospobam soflebSi gamoiwvia is rom masiurad gaedineba soflebidan inteleqtualuri resursi, aRar darCa agronomi, zooinJineri, veterinari, inJineri.
gamosworebis gzebi
1. saxelmwifo proteqcionisturi politika saqarTvelos mTis regionebisaTvis, rac unda gamoixatos pirvel rigSi axali kanoniT „mTis regionebisaTvis SeRavaTebis miniWebiT“ sadac aucileblad unda iyos:
1. SeRavaTebi sagadasaxado kuTxiT;
2. mravalSviliani ojaxebis waxaliseba;
3. soflebis s/sameurneo teqnikiT uzrunvelyofa;
4. pedagogebisaTvis, eqimebisaTvis, s/meurneobis muSakebisaTvis SeRavaTebis daweseba;
5. ufaso  veterinaruli momsaxureoba;

2.  xelSewyoba sameurneo seqtors, sadac gaTvaliswinebuli iqneba:
1. gadamamuSavebeli sawarmoebis Seqmna-moqmedeba, maT Soris; xilis, veluri xilis, resursebis gadamuSaveba, mecxoveleobis xelSewyoba;
samkurnalo mcenareebis (riTac gansakuTrebiT mdidaria raWis alpuri zona) tyis resursebis gadamamuSavebeli warmoeba;
sanerge meurneobis Seqmna (kakali, Txili, wabli, akacia, cacxvi, kavkasiuri soWi, urTxmeli, bza da sxva unikaluri jiSebi);
turizmisa da sakurorto meurneobis xelSewyoba;
bunebrivi mineraluri resursebis gadamuSaveba (mineraluri wyali, qva, bariti);
2. glexuri meurneobebis gaZliereba gansakuTrebiT im soflebSi sadac jer kidev SemorCenilia orsafexuriani ojaxebi da izrdeba momavali Taobebi.

vasil metreveli

Wednesday, December 22, 2010

ჯანდაცვისა და საპენსიო ხარჯების მდგომარეობა საქართველოში

ჯანდაცვისა და საპენსიო ხარჯების
მდგომარეობა საქართველოში  

I. ჯანდაცვის ხარჯები
      ბოლო წლებში საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტის ზრდის კვალობაზე საზოგადოებრივ ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯებიც გაიზარდა. აბსოლუტურ განზომილებაში ჯანდაცვის სახელმწიფო პროგრამების მოცულობა 2010 წელს 2000 წელთან შედარებით გაიზარდა 9.2–ჯერ – სახელმწიფო ბიუჯეტის ხარჯების 6.3–ჯერ ზრდისა და ნომინალურ განზომილებაში მთლიანი შიდა პროდუქტის მხოლოდ 3.1–ჯერ ზრდის პირობებში.    აღნიშნული წინსწრების გამო ჯანდაცვაზე ხარჯების თანაფარდობა ბიუჯეტის ხარჯებთან გაიზარდა 1.5 პროცენტული პუნქტით – 3.4 პროცენტიდან 4.9 პროცენტამდე, ხოლო მთლიან შიდა პროდუქტთან, შესაბამისად, – თითქმის სამჯერ, ანუ 1.2 პროცენტული პუნქტით – 0.63 პროცენტიდან 1.84 პროცენტამდე.
   ამასთან,  ჯანდაცვაზე მთლიანად გაღებული ხარჯების თანაფარდობით მთლიან შიდა პროდუქტთან (8.2%) საქართველო ჩამორჩება საშუალო მსოფლიო მაჩვენებელს (9.7%), უსწრებს საშუალოდ განვითარებული ქვეყნების მაჩვენებლებს (6.4%), მაგრამ საგრძნობლად ჩამორჩება მაღალგანვითარებული ქვეყნების მაჩვენებლებს (11.2%). მსოფლიოში ამჟამად ორ ათეულ სახელმწიფოზე მეტში ჯანდაცვის მთლიანი ხარჯების თანაფარდობა მთლიან შიდა პროდუქტთან ორნიშნა რიცხვით გამოისახება. აშშ-ში (15.7%) მხოლოდ ჯანდაცვაზე  გაღებული ხარჯების მოცულობა (7285$) 3–ჯერ აღემატება საქართველოში მოსახლეობის ერთ სულზე წარმოებული მთლიანი შიდა პროდუქტის მოცულობას. შედეგად: დღეისათვის აშშ საქართველოს უსწრებს ეკონომიკურად (ერთ სულზე წარმოებული შიდა პროდუქტით) –  19.1–ჯერ, ჯანდაცვაზე გაწეული ხარჯებით კი ფაქტობრივად ორჯერ მეტად – 38.1–ჯერ.
    კიდევ უფრო არასახარბიელო მდგომარეობაა შედარების თვალსაზრისით საზოგადოებრივ ჯანდაცვაში. საქართველოში სახელმწიფოს მიერ გაღებული ხარჯები ჯანდაცვაზე პროცენტობით ქვეყნის მთლიან შიდა პროდუქტთან 2007 წელს შეადგენდა მხოლოდ 1.5 პროცენტს, მაშინ როდესაც საშუალოდ მსოფლიოში აღნიშნული მაჩვენებელი 5.8 პროცენტია, მათ შორის დაბალგანვითარებულ ქვეყნებში – 2.2%, საშუალოდგანვითარებულ ქვეყნებში – 3.5% და მაღალგანვითარებულ ქვეყნებში – – 6.7%. ანუ გამოდის, რომ აღნიშნული ინდიკატორით ჩვენ დაბალგანვითარებულ ქვეყნებსაც კი ჩამოვრჩებით. აღნიშნული მაჩვენებელი საფრანგეთში 8.7%–ია, დანიაში – 8.2%, გერმანიაში – 8.0%, აშშ–ში – 7.1%, გაერთიანებულ სამეფოში – 6.9%, საბერძნეთში – 5.8%, უკრაინაში – 4.0%, სამხრეთ აფრიკაში – 3.6%, რუსეთში – 3.5%, ჩინეთში – 1.9%... მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მონაცემებით, 170 ქვეყნიდან საზოგადოებრივ ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯების წილით საქართველო 149–152–ე ადგილებს იყოფს იემენთან, ტოგოსა და ერიტრეასთან.  მოსახლეობის ერთ სულზე საზოგადოებრივ ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯებით საქართველო აშშ–ს ჩამორჩება ასტრონომიულად – 94.6–ჯერ (შესაბამისად, 35$ და 3317$)
    ამგვარი ჩამორჩენის ძირითადი მიზეზი ჯანდაცვაზე გაღებულ საერთო ხარჯებში სახელმწიფოს უაღრესად დაბალი წილია. – ამ მაჩვენებლით საქართველო ერთერთ ბოლო ადგილზეა მსოფლიოში – 18.4%) – რაც საშუალო მსოფლიო დონეზე 3.2–ჯერ დაბალია  (საშუალოდ მსოფლიოში – 59.6%). სახელმწიფო ხარჯებიდან ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯების წილით საქართველო მსოფლიოს ქვეყნებს შორის ბოლოდან მესამე ადგილზეა, უსწრებს რა მხოლოდ გვინეას (11.0%) და  მიანმას ( 11.7%).
    ასევე, საქართველოში საგრძნობლად დაბალია სახელმწიფოს მიერ ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯები სახელმწიფო ბიუჯეტში – მხოლოდ 4.2% (საშუალოდ მსოფლიოში – 15.4%).
    საქართველოში ჯანდაცვაზე გაღებული მთლიანი ხარჯების თანაფარდობა მთლიან შიდა პროდუქტთან დაახლოებით 1.5 პროცენტული პუნქტით ჩამორჩება ანალოგიურ საშუალო მსოფლიო მაჩვენებელს (შესაბამისად, 8.2% და 9.7%).  ამასთან, თუ მხედველობაში მივიღებთ  მხოლოდ ხარჯებს საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ხაზით, ჩამორჩენა კიდევ უფრო თვალსაჩინო იქნება. ამ ინდიკატორით საქართველო ჩამორჩება საშუალო მსოფლიო დონეს 3.9–ჯერ და მაღალგანვითარებულ ქვეყნებს – 4.5–ჯერ.
    ამასთან, მოსახლეობის ერთ სულზე ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯებით,  ჩამორჩენა შეადგენს დაახლოებით 4.2 ჯერადს (შესაბამისად, 191 დოლარი და 802 დოლარი), საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ხაზით გაღებული ხარჯებით კი – გაცილებით მეტს 13.7–ჯერადს (შესაბამისად, 35 დოლარი და 478 დოლარი).   საქართველო საზოგადოებრივი ჯანდაცვის წილით მთლიან შიდა პროდუქტში  (1.5%) თითქმის 4–ჯერ ჩამორჩება საშუალო მსოფლიო მაჩვენებელს (5.8%) და თითქმის 4.7–ჯერ – აშშ–ს (7.1%).
   მოსახლეობის ერთ სულზე ჯანდაცვაზე გაღებული ხარჯებით საქართველო ჩამორჩება ნორვეგიას – 38.5–ჯერ, აშშ–ს 38.1–ჯერ, დანიას – 29.1–ჯერ, ლუქსემბურგს – 38.9–ჯერ, საბერძნეთს – 14–ჯერ, ბალტიის ქვეყნებს – 4.0–4.0–ჯერ თითოეულს. აღსანიშნავია, რომ    ვალუტის მსყიდველობითი უნარიანობის პარიტეტით საქართველო ჩამორჩება მაღალგანვითარებულ ქვეყნებს ჯანდაცვაზე  გაღებული ხარჯებით ზუსტად 35.0–ჯერ, რაც ჯერადად მაღალია საქართველოს ამ ქვეყნებისაგან ეკონომიკურ ჩამორჩენაზე (7.6–ჯერ). 
   ჯანდაცვის სფეროში სადაზღვევო სისტემის განუვითარებლობა გამოიხატება იმაშიც, რომ უშუალოდ მოსახლეობის მიერ ჯანმრთელობის დაცვაზე გადახდილი თანხების 86.8 პროცენტი ხორციელდება ნაღდი ფულით, რაც ფაქტობრივად 2–ჯერ აღემატება საშუალო მსოფლიო მაჩვენებელს (43.9%).
   ამრიგად, ჯანდაცვის მდგომარეობა, შესაბამისი ხარჯების მოცულობა საქართველოში საკმაოდ არადამაკმაყოფილებელია და არ შეესაბამება არა თუ განვითარებული საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყნების დონეს, არამედ თავად ჩვენი ქვეყნის ეკონომიკურ პოტენციალს, იგრძნობა სახელმწიფოს გარკვეული დისტანცირება ჯანდაცვის პრობლემებისაგან, რის გამოც ჩვენი ჩამორჩენა საშუალო მსოფლიო დონესთან შედარებით გაცილებით დიდია, ვიდრე ეკონომიკური ჩამორჩენა. ჯანდაცვის ხარჯების ფაქტობრივი გადაკისრება მოსახლეობაზე არა მარტო მძიმე ტვირთად აწვება შინამეურნეობათა ბიუჯეტებს, არამედ აღარ უტოვებს მათ საკმარისს და საჭირო რესურსს ეკონომიკური საქმიანობისათვის და შეიცავს ეკონომიკური ზრდისა და განვითარების შემაფერხებელ სულ უფრო მზარდ ნეგატიურ, კუმულატიურ მუხტს. 


II. საპენსიო უზრუნველყოფა
    ჯერჯერობით საკმაოდ არასახარბიელოა საქართველოში პენსიონერთა მატერიალური მდგომარეობაც.
   ერთი შეხედვით, პროგრესი აქ თვალშისაცემია:. 2003 წელთან შედარებით 2010 წლისთვის საშუალო პენსიის სიდიდე გაზრდილია 6.1-ჯერ. ბოლო ექვსი წლის მანძილზე შინამეურნეობებში საპენსიო შემოსავლების ზრდა 2.2-ჯერ აღემატებოდა დანარჩენი შემოსავლების ზრდას.  შედეგად,  საშუალო პენსიის თანაფარდობა საარსებო მინიმუმთან გაიზარდა 1/5–დან 2/3–მდე. შედეგიც თვალშისაცემია: თუ 2003 წელს ერთი თვის საშუალო პენსიით შესაძლებელი იყო 2.7 კგ საქონლის ხორცისა ან 14 კგ პურის შეძენა, 2010 წელს უკვე 11 კგ ხორცის ან თითქმის 60 კგ პურის შეძენა შეიძლება. საშუალოდ, 2010 წელს 2003 წელთან შედარებით პენსიის 6.1–ჯერადი ზრდის პირობებში საშუალო პენსიის მსყიდველობითი უნარიანობა მხოლოდ 3.0–ჯერ გაიზარდა.
   ამასთან, უნდა აღინიშნოს, რომ ზრდის მიუხედავად, პენსია ჯერაც საგრძნობლად ჩამორჩება საარსებო მინიმუმმაშინ, როდესაც საშუალო ხელფასი უკვე 4.5-ჯერ აღემატება საარსებო მინიმუმს. საარსებო მინიმუმზე ნაკლები სიდიდის პენსია კი ფაქტობრივად მხოლოდ სოციალური დახმარების ფუნქციის მატარებელია. ამჟამინდელი პენსია პენსიონერთა ოფიციალური საარსებო მინიმუმის დონეზე არსებობისთვისაც კი "საკმარისია" თვეში მხოლოდ ოცი დღის განმავლობაში. შესაბამისად, ყოველი თვის ერთი დეკადის მანძილზე პენსიონერთა მოხმარება, ფიზიკური არსებობა მთლიანად მათსავე "მარიფათსა" და ახლობლების დახმარებაზეა დამოკიდებული.
     ბოლო წლებში სურსათზე  ფასების ზრდა მნიშვნელოვნად უსწრებდა ფასების საერთო ზრდას - თუ 2010 წლის ნოემბერში 2003 წლის დეკემბერთან შედარებით, ინფლაციამ შეადგინა 70.8 პროცენტი, სურსათზე ფასებმა იმავე პერიოდში მოიმატა 220.4 პროცენტით, ანუ 1.7-ჯერ და მეტად. ამავე დროს, კვებაზე, სურსათზე უფრო მეტი ეხარჯება მათ, ვინც უფრო დაბალშემოსავლიანია, ანუ პენსიონერებს. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ფასების ზრდა, ინფლაცია პენსიონერების მდგომარეობაზე გაცილებით უფრო მძიმედ აისახებოდა, ვიდრე საშუალოდ და მით უფრო, დანარჩენ მოსახლეობაზე. აღსანიშნავია, რომ იმავე პერიოდში ბუნებრივი აირის ფასი გაიზარდა თითქმის 4-ჯერ, ხოლო ელექტროენერგიისა - 1.6-ჯერ. შესაბამისად, 2010 წლის ოქტომბრის პენსიის მსყიდველობითი უნარიანობა 2003 წლის დეკემბრის ფასებით მხოლოდ 40–42 ლარის ეკვივალენტურია.
    ბოლო წლებში პენსიის არსებითი ზრდის მიუხედავად, საშუალო ხელფასთან თანაფარდობა საქართველოში ჯერადად დაბალია, ვიდრე ეს იყო ამ ორი ათეული წლის წინათ. - ამჟამინდელი პენსია პროცენტებში საშუალო ნეტო ხელფასთან (საშუალო დარიცხულ ხელფასს გამოკლებული საშემოსავლო გადასახადი) 1990 წლის მაჩვენებელს თითქმის 2-ჯერ ჩამორჩება (1990 . - 36.7%; 2009 . - 19.0%).
    ამჟამინდელი საშუალო პენსია თავისი მსყიდველობითი უნარიანობით ორი ათეული წლის წინანდელი მინიმალური პენსიის დაახლოებით 45 პროცენტის ეკვივალენტურია.
    ეხლანდელი პენსიონერები ჩამორჩებიან "მაშინდლებს" არა მარტო მიმდინარე შემოსავლებით, არამედ დაგროვილი, გადანახული ფინანსური რესურსებითაც. - ამ ორი ათეული წლის წინანდელი საშუალო პენსია თითქმის უტოლდებოდა მაშინდელ საარსებო მინიმუმს, ხოლო პენსიონერთა დეპოზიტების საშუალო სიდიდე 22-ჯერ აღემატებოდა საარსებო მინიმუმს. დღეისათვის პენსიონერთა საშუალო პენსია თითქმის 35 პროცენტით ჩამორჩება საარსებო მინიმუმს, ხოლო პენსიონერთა დეპოზიტების საშუალო სიდიდე 2-ჯერაც ვერ აღემატება მათს ამჟამინდელ საარსებო მინიმუმს. თუკი მაშინ პენსიონერთა დეპოზიტების მთლიანი თანხა ქვეყნის მთლიანი შიდა პროდუქტის 20 პროცენტს აღემატებოდა, დღეისათვის იგი მხოლოდ 1-1.5 პროცენტია. მხედველობაშია მისაღები ის გარემოებაც, რომ 1990-იანი წლების შემდეგ ბევრ პენსიონერს მიმდინარე მოთხოვნილებების დასაკმაყოფილებლად მოუწია უძრავი ქონების ელემენტების (პირველ რიგში ბინის, სახლის) გაყიდვა, ან შედარებით მცირე ფართობის ან ნაკლებად კომფორტულ საცხოვრისში გადასვლა, რათა "ნამეტი" ფართობის რეალიზაციიდან მიღებული თანხით საკუთარი და ოჯახის დანარჩენი წევრების სურსათში მიმდინარე მოთხოვნილებები დაეკმაყოფილებინა.
      დღეისათვის საქართველოს მეზობელ პოსტსაბჭოთა ქვეყნებთან შედარებით ყველაზე მაღალი საპენსიო ასაკობრივი თასმა და ყველაზე დაბალი საშუალო პენსია აქვს. - თუ საქართველოში იგი 48 აშშ დოლარია, სომხეთში - დაახლოებით 65 დოლარი, აზერბაიჯანში - 125 დოლარი, ხოლო რუსეთის ფედერაციაში - 240 აშშ დოლარი. ამასთან, საშუალო ხელფასთან საშუალო პენსიის თანაფარდობითაც ჩვენ მნიშვნელოვნად ჩამოვრჩებით ზემოჩამოთვლილ ქვეყნებს: საქართველო - 15.2%, სომხეთი - 20.1%, აზერბაიჯანი - 33.2%,  რუსეთის ფედერაცია - 36.6%. ცნობისათვის: ოპტიმალური პენსიის ხელფასთან ოპტიმალური  თანაფარდობა შეადგენს 40 პროცენტს.
   კიდევ ერთი საგულისხმო მონაცემი: საარსებო მინიმუმის ღირებულება  საქართველოში რუსეთის ფედერაციის მხოლოდ 43.3 პროცენტია. საშუალო პენსიით რუსეთში იფარება საარსებო მინიმუმის 165 პროცენტი, საქართველოში კი – მხოლოდ 67 პროცენტი.